admin

SVESNO NAPUŠTANJE REALNOSTI
ILIJA BOSILJ I SAVA SEKULIĆ
14. jun – 1. septembar 2024. godine
Galerija Matice srpske, Trg galerija 1, Novi Sad

   U okviru saradnje Muzeja naivne i marginalne umetnosti u Jagodini i Galerije Matice srpske biće otvorene dve izložbe Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu i Pomorišac – Vasa Pomorišac u Muzeju naivne i marginalne umetnosti u Jagodini.
Izložba Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić biće svečano otvorena u petak, 14. juna u 20.00 sati u Galeriji Matice srpske. Na otvaranju prisutnima će se obratiti dr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije Matice srpske, dr Ivana Bašičević Antić, direktorka Muzeja naivne i marginalne umetnosti u Jagodini, Fabio Čei, predsednik Fondacije Busolera Branka, Nj. E. gospodin Luka Gori, ambasador Italije u Republici Srbiji, dok će izložbu otvoriti Maja Gojković, predsednica Pokrajinske vlade Vojvodine.
Na poziv muzeja Kaza del art brut (Casa dell’Art Brut) iz Mairana di Kasteđa u Italiji, u junu prošle godine Muzej marginalne i naivne umetnosti iz Jagodine predstavio je italijanskoj javnosti izložbu Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić koja je privukla veliku pažnju publike. Koncept izložbe rezultat je dve prethodne izložbe koje je MNMU predstavio u prostoru Kulturnog centra Srbije u Parizu: Moć vizije (2021) i Svet po Iliji (2022).
Izložba Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić predstavlja 67 radova ova dva umetnika iz različitih muzejskih kolekcija, a prate je i dva dokumentarna filma: film o Iliji Bosilju delo je reditelja Žike Mitrovića nastalo u produkciji Centarfilma, dok film o Savi Sekuliću potpisuje Slobodan Pešić i nudi i segmente razgovora sa samim umetnikom. Izložbu dopunjuje dokumentacija među kojom je i pismo Žana Dibifea o Ilijinoj umetnosti nastalo kada ga je Dibife uvrstio u svoju kolekciju (koja danas čini Collection dell’Art Brut u Lozani). S obzirom na značaj umetničkih opusa koji su izloženi, jer se radi o dva međunarodno najpriznatija autora iz domena sirove umetnosti, ali i o opusima koji se od samog nastanka kreću na graničnom području savremene i art brut umetnosti, izložba ima i određen teorijsko umetnički aspekat koji doprinosi njenom značaju.
Ilija Bašičević Bosilj (1895–1972) je jedan od međunarodno najpriznatijih autora nekonvencionalne umetnosti. Njegovi radovi su još za njegova života obišli galerije i muzeje gotovo svih većih gradova Zapadne Evrope, zatim i Ameriku, Kinu i Japan, svuda izazvavši jednoglasan utisak da se radi o autentičnoj umetnosti, kojoj se ne može pronaći ništa slično.
Dva istaknuta akademika člana Srpske akademije nauka i umetnosti, Dejan Medaković i Vojislav Đurić, svoj stav o visokoj vrednosti opusa Ilije Bosilja aktivno su zastupali za života. Profesor Medaković je Iliju smatrao jednim od deset najznačajnijih srpskih slikara, a Vojislav Đurić je stručno obradio njegovu umetnost.
Pored Centra Žorž Pompidu u Parizu, MSU u Beogradu, muzeja Museum of Everything u Londonu, MSUV u Novom Sadu, Ilijini radovi se nalaze u prestižnim privatnim kolekcijama poput kolekcija Maks Bila i Karla Pontija. Nakon samostalne izložbe u Njujorku u Galeriji Sent Etjen 2006. godine, ređaju se Ilijine izložbe među kojima i ona na kojoj je prikazan zajedno sa Pol Kleom, Kandinskim i Pikasom.
Drugi umetnik kojeg će publika moći da upozna, Sava Sekulić (1902–1989), takođe dobija međunarodno priznanje dosta rano, a o njegovoj umetnosti za života izuzetno pozitivno se izjašnjavaju Mića Popović i Leonid Šejka. Savina pozicija u društvu kao i njegov specifičan stil čine ga čistim primerom art brut umetnosti. Od nedavno, Savu Sekulića zastupa prestižna Galerija Majkl Has iz Berlina, a 2021. godine posvetila mu je samostalnu izložbu pod nazivom Von Sava zu Sava: Sava Sekulić.
Teme oba izložena opusa su globalne, vezane za opšta pitanja postojanja čoveka, života i smrti, porodice i religije, i stoga su njihove slike razumljive svuda u svetu. Oba autora, i Sava i Ilija, u svojim opusima stvaraju nove svetove, a kroz vizuelnu umetnost izražavaju misli filozofske prirode brišući skoro potpuno svoj unutrašnji, duševni život kao izvor inspiracije. Njihove slike ilustruju slobodu izražavanja očiglednu u ikonografiji ovih slika, autentičan vizuelni izraz kao i filozofsku dimenziju pitanja i odgovora koje te slike adresiraju.
Izložbu prati trojezični katalog (srpski, italijanski i engleski jezik) sa tekstovima autorke izložbe dr Ivane Bašičević Antić, Barbare Safarove, Jerka Denegrija, Žana Dibifea i Ivane Jovanović. Kustoskinja izložbe je msr Mirjana Brmbota, muzejska savetnica Galerije Matice srpske.
Realizaciju izložbe Svesno napuštanje realnosti: Ilija Bosilj i Sava Sekulić omogućilo je Ministarstvo kulture Republike Srbije. Pokrovitelj izložbe je DDOR osiguranje Novi Sad.

   Izložba
SPORT U UMETNOSTI. UMETNOST SPORTA
Kulturni centar Srbije, Pariz, Francuska
20. jun – 20. jul 2024. godine

Olimpijske igre su još od antičkih vremena uticale na društvena zbivanja i trajno se utkale u kulturu evropskog kontinenta. One su zaustavljale ratove i postavljale sportska nadmetanja ispred oružja, nauke i trgovine. Takmičari sportskog duha bili su i ostali primer ljudi plemenitih vrlina i najvećih humanih vrednosti, spojivši u sebi harmoniju telesnih i umnih veština. Umetnost je takve vrednosti uvažavala, pratila i učinila ih trajnim kroz brojne uzorne predstave antičkih sportista u duhu čuvene latinske izreke Mens sana in corpore sano. Ovogodišnje održavanje Olimpijskih igara u Parizu, gradu umetnosti, podstaklo nas je da u kolekcijama srpskih muzeja tragamo za umetničkim delima i muzejskim predmetima sa predstavama sporta i sportskih aktivnosti, kao i da kroz odabrane muzejske predmete prikažemo jedan mogući pogled na sportsko-umetnički identitet srpskog naroda.
Svečano otvaranje izložbe Sport u umetnosti. Umetnost sporta biće priređeno u četvrtak, 20. juna u 19.30 sati u Kulturnom centru Srbije u Parizu, a prisutnima će se obratiti Natali Beljanski, direktorka Kulturnog centra Srbije, dr Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije Matice srpske, Maja Gojković, predsednica Pokrajinske vlade Vojvodine i Nikola Selaković, ministar kulture Republike Srbije.
Izložba Sport u umetnosti. Umetnost sporta broji 44 umetnička dela i predmeta nastalih u periodu od 1858. do 2018. godine. U Kulturnom centru Srbije biće predstavljena odabrana dela iz kolekcije Galerije Matice srpske, Muzeja savremene umjetnosti Republike Srpske, Muzeja Jugoslavije, Galerije slika „Sava Šumanovićˮ u Šidu, Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, Galerije Srpske akademije nauka i umetnosti i Kuće Legata u Beogradu. Odabrane radove potpisuju umetnici Sava Šumanović, Ivan Radović, Petar Dobrović, Ivan Tabaković, Steva Todorović, Petar Omčikus, Dušan Todorović, Bojan Bem, Uroš Đurić i Tomislav Peternek, ali i Henri Mur, Endi Vorhol, Saj Tvombli, Mikelanđelo Pistoleto, Gotfrid Helnvajn i Džejms Rozenkvist. Takođe, pariska publika će imati priliku da vidi i sportske rekvizite, medalje i fotografije iz kolekcije Muzeja Jugoslavije i umetničke fotografije iz Muzeja savremene umetnosti u Beogradu, koji svedoče o učešću srpskih i jugoslovenskih sportista na pređašnjim Olimpijskim igrama i o organizaciji najvećih sportskih manifestacija u ondašnjoj državi.
Na izložbi će putem novih modernih tehnologija biti predstavljena i najstarija predstava sporta na čuvenoj slici Prvo srpsko gimnastičko društvo iz 1858. godine slikara Stevana Todorovića iz kolekcije Narodnog muzeja Srbije.
„Nema sumnje da je kao fenomen modernosti tokom dvadesetog veka sport fascinirao brojne stvaraoce. Sport je istovremeno uspeo da se izdigne iznad puke „tematske“ preokupacije umetnika. Sport u umetnosti trasirao je put ka umetnosti sporta. Ili je možda bilo obrnuto? Upravo o ovoj dijalektici svedočiće posetioci izložbe u Parizu, a Kulturni centar Srbije biće obavezna stanica između dva sportska događaja. Jer, u Parizu se ne može bez umetnosti, čak i kada se čini da će joj sport „oduzeti“ prvo mesto.“ – iz recenzije prof. dr Dijane Metlić, istoričarke umetnosti.
Pripremom ove izložbe oformljena je „muzejska reprezentacijaˮ koja, kroz jedinstven odabir umetničkih dela i muzejskih predmeta, na Olimpijskim igrama u Parizu nastupa u disciplini umetnost sa temom sporta u srpskim muzejskim kolekcijama i ukazuje na važnost kulturne diplomatije.
Realizacija izložbe je rezultat saradnje između Galerije Matice srpske, Muzeja Jugoslavije, Muzeja savremene umjetnosti Republike Srpke i Muzeja savremene umetnosti u Beogradu. Izložbu Sport u umetnosti. Umetnost sporta prati srpsko-francuski istoimeni katalog sa uvodnim tekstom dr Tijane Palkovljević Bugarski, upravnice Galerije Matice srpske i mr Nede Knežević, direktorke Muzeja Jugoslavije, koje su ujedno i koordinatorke projekta. Autorske tekstove potpisuju prof. dr Simona Čupić, istoričarka umetnosti i prof. dr Sarita Vujković, direktorka Muzeja savremene umjetnosti Republike Srpske, koje su autorke izložbe. Stručni saradnici na realizaaciji izložbe su msr Nikola Ivanović, kustos Galerije Matice srpske i Radovan Cukić, viši kustos Muzeja Jugoslavije.
Ministarstvo kulture Republike Srbije omogućilo je realizaciju kataloga i izložbe, a podršku je pružio Francuski institut u Srbiji.

Predstava “Pege u srcu”, nastala po dramskom tekstu Moše Berahe, u režiji Milorada Milinkovića biće izvedena 20. juna od 20 časova u SKCNS-u, koji se nalazi u Ulici Vladimira Perića Valtera 5.
Ulaznice, po ceni od 800 dinara, mogu da se kupe na biletarnici SKCNS-a, svakog dana od 9 do 19 časova.
Pisac dramskog teksta Moše Beraha, je pozorišni reditelj jevrejskog porekla, koji je svoju karijeru počeo pre Drugog svetskog rata. Ovo, jedino Berahino sačuvano delo, prati logoraše u Osenbriku, logoru u kojem se i on nalazio tokom rata. Kroz ovo delo se problematizuju fašizam i antisemitizam putem svedočanstava zarobljenika smeštenih u oficirskom logoru u nacističkoj Nemačkoj.
Centar dramske radnje je predratna sudbina dvoje mladih ljudi, koje je rat razdvojio. Drama „Pege u srcu“ je i ljubavna priča koja nas vraća u jedno vreme koje je manje cinično od današnjeg, među ljude drugačijeg kova i morala u odnosu na današnji.
Glumački par su Anđela Pećinar i Aljoša Đidić. Pored njih u predstavi igraju Ivan Đurić, Nenad Pećinar, Aleksandar Gajin i Miroslav Fabri. Asistent režije je Slobodan Branković, a autor muzike Roni Beraha, unuk pisca dramskog teksta. Za kostimografiju je zadužena Marina Sremac, za koreografiju Ana Nauparac Despotović, a za scenografiju Željko Piškorić i Mladen Stojanović. Dizajn svetla uradio je Nikola Marinkov.
Predstava je nastala u produkciji Studentskog kulturnog centra Novi Sad, uz podršku Fondacije “Novi Sad – Evropska prestonica kulture”, Ministarstva kulture i informisanja i Gradske uprave za kulturu Grada Novog Sada.

Foto Lea Bodor